‘Immi-gratis’… Een dynamische avond in de Balie

Op 29 augustus, 2012 vond in de Balie het symposium ‘Immi-gratis’ plaats. Sprekers waren o.m. Joost Niemöller (schrijver van ‘het immigratietaboe’, commentator voor NTR- en NCRV-radio en blogger bij De Dagelijkse Standaard), Leo Lucassen (hoogleraar sociale geschiedenis aan de Universiteit Leiden en schrijver van het boek Winnaar en verliezers. Een nuchtere balans van vijfhonderd jaar immigratie), Paul Scheffer (publicist van ondermeer ‘Het land van Aankomst’, en hoogleraar aan de Universiteit Tilburg), Hans Roodenburg (voormalig hoofdonderzoeker van het CPB), en professor Jaap Dronkers, Universiteit Maastricht.

Ik had net ‘het immigratietaboe’ van Joost Niemöller gelezen, en (na jaren in de UK te hebben gewoond, kan ik het understaten niet laten) daar had ik wel enige kritiek op. Het leek me relevant om naar de Balie te gaan, en om Niemöller te confronteren met mijn vragen en kritiek.

De avond in de Balie was voor mij een confronterende ervaring. Ik heb Nederland verlaten in 1999. Natuurlijk wist ik dat immigratie belangrijk wordt gevonden in Nederland, en dat het debat daarover hard wordt gevoerd. Maar zelfs met die voorkennis, ervoer ik de sfeer in de Balie als grimmig. Het publiek had een duidelijke voorstelling van wat de uitkomst van het debat moest zijn (immigratie is slecht, de multi-culturele samenleving is mislukt), en had geen behoefte aan feiten die deze positie zouden ontkrachten, of enige nuancering. Ik ga hier geen verslag doen van het debat, dat is elders al gedaan, maar ik wil hier twee contrasten belichten.

Een van de punten die Niemöller wil maken is dat bepaalde migrantengroepen een laag IQ hebben. Dit zou zich vertalen in hun participatie op de arbeidsmarkt, en daarmee hun integratie bemoeilijken.  Door grote immigratiestromen toe te laten, zo vindt Niemöller, brengen we de kenniseconomie onder druk. Leo Lucassen nuanceert dit beeld, en stelt dat kennisimmigratie essentieel is voor high-tech bedrijven als Phillips en ASML. Dit argument wordt niet heel erg boeiend gevonden door de andere panelleden, zo lijkt het. Ze gaan er niet op in.

Veel belangrijker vinden de andere panelleden, althans zo lijkt het, te benoemen wat er allemaal mis gaat. Daarbij worden met grote stelligheid claims gemaakt. Het viel me op dat vaak morele en normatieve overwegingen werden gemengd met statistische uitspraken. De data en de analysemethodes werden niet besproken, laat staan hoe ferm de conclusies zijn. Interpretaties van de statistieken werden daarmee tot feiten gepromoveerd. Ook werd nooit over de tijdsontwikkeling van de statistieken gesproken. Uitspraken worden gedaan van het type: zoveel procent doet dit, verdient dat, kost zoveel en denkt zus of zo. Momentopnamen van de statistieken werden daarmee tot onveranderlijke feiten gepromoveerd.

Maar juist de tijdsevolutie van statistieken toont de respons van het systeem op beleidsmaatregelen. Hebben die het gewenste effect? Op welke tijdschaal we succes mogen verwachten? Hans Rosling toont in deze vermaarde TED talk hoe statistische data gevisualiseerd kunnen worden, hoe tijdsevoluties gevolgd kunnen worden, en hoe rijk en gevarieerd statistische data kunnen zijn. Must see!

Na afloop van het debat heb ik Paul Scheffer aangesproken, met wat vragen over zijn data-analyse. In het bijzonder wilde ik hem suggereren ook de dynamica te beschouwen. Scheffers gaf niet de indruk dat hij veel zin had in mijn vragen. Zijn eerste antwoord was dat zijn datasets tijdsreeksen zijn. Ik drong een beetje aan, maar na drie van mijn pogingen, gaf Scheffer aan dat hij liever een biertje ging drinken.

Met het stuur in de handen geknepen reed ik ’s avonds naar huis. Al 18 jaar ben ik als wetenschapper werkzaam, en ik heb werkelijk van mijn leven niet zo’n aanfluiting gezien.

De volgende dag zat ik in een afstudeercommissie van Systems and Control en Automotive van de TU/e. 18 studenten studeerden af: Pablo Puente Guillen, Juan Carlos Sanchez Garcia, René J.T.G.Thijssen, Lichao Pan, Yasemin Vardar, Juan Camilo Pérez Munoz, John H. Baten, SergiyV.Sonin, HaixuWang, Handian Chen, Sultan Imangaliyev, Edwin Giovanni Insuasty Moreno, Faran Ahmed Qureshi, Muhammad Mohsin Siraj, Maarten M. van Stuijvenberg, (Jose de Jesus) J.D.J.Barradas Berglind, (Enrique Silvio) Estens Musa en Guido Lijster. De meeste van deze studenten hebben gewerkt aan dynamische modellen van hun systemen, om die daarna in te zetten om geavanceerde controle systemen te ontwerpen en te optimaliseren.

Zoals u uit de namen kunt afleiden, zijn 14 van de 18 studenten geen Nederlander. Ze komen uit landen als Pakistan, Mexico, China of Colombia naar Eindhoven om hier af te studeren. Veruit de meesten blijven daarna hier om te werken of te promoveren. Ze gaan dan aan de slag bij DAF, ASML of OCE, of in een van de vele high tech bedrijven rond Eindhoven, of doen aan de TU/e een promotieproject in directe samenwerking met deze bedrijven.

I rest my case. De avond in de Balie heeft een belangrijk aspect van immigratie over het hoofd gezien, ondanks dat Leo Lucassen dat probeerde in te brengen. Immigratie van high potentials is verschrikkelijk belangrijk voor de innovatieve kracht van het Nederlandse bedrijfsleven.

Tenslotte vindt u hier een filmpje waarin Lucassen de opkomst van het populisme in Nederland en het immigratiediscours uitlegt in Oxford. Vanaf 20 minuten toont en duidt hij data die (wederom understating) de populistische retoriek niet heel erg goed ondersteunt. Ik probeer het nog een keer: Wellicht zou het interessant zijn om de immigratiedata met de software van Rosling te analyseren.